Friday, December 24, 2021

Omicron waa la kala qaadaa, laakiin runtii miyuu ka fudud yahay?


 Omicron waa la kala qaadaa, laakiin runtii miyuu ka fudud yahay?






 Sida kiisasku u soo badanayaan, waxa ay noqon doontaa badbaado badan in lagu soo rogo xayiraado adag ilaa aan si fiican u fahamno habdhaqanka kala duwanaanshaha cusub.  Intaa waxaa dheer, daraasaddu waxay muujineysaa muhiimada hawo-siinta fasalka, iyo taxaddarrada aad sameyn karto si aan Christmas-ka loo burin.


 Soo ifbaxa kala duwanaanshaha Omicron ayaa beddelay koorsada masiibada mar kale.  Sida dalal badan ay bilaabeen inay ku raaxaystaan ​​fududaynta xannibaadaha oo qoysas badan ay qorsheynayeen Christmas-ka, kala duwanaanshiyaha cusub ayaa yimid, taasoo ku qasbaysa dowladaha inay la tacaalaan tillaabooyinka lagu xakameynayo fiditaanka.


 In kasta oo si weyn loo aqbalay kala duwanaanshaha Omicron ma uusan ka soo jeedin Koonfur Afrika, sababtoo ah waxay lahayd tignoolajiyada iyo dareenka mas'uuliyadda si ay u soo sheegto kala duwanaanshaha cusub, waxay si aan caddaalad ahayn u haysatay xayiraadaha safarka ee ugu daran ee ay ku soo rogeen dalal kale.  Dhakhaatiirta Koonfur Afrika iyo siyaasiyiinta ayaa dhaleeceeyay jawaabta caalamiga ah, iyagoo dareemaya inay aad u adag tahay oo aan u dhigmin khatarta ka imanaysa kala duwanaanshaha Omicron.


 liiska 4 shay


 Gudaha shaybaadhka Botswana ee laga helay Omicron


 'Ma jirto wax caddayn ah' Omicron ayaa ka khafiifsan Delta, cilmi-baarayaal British ah ayaa leh


 COVID: London waxay ku dhawaaqday 'dhacdo weyn' oo ku saabsan faafitaanka Omicron


 Kiisaska Omicron ayaa labanlaabmaya ugu yaraan 3dii maalmoodba mar, WHO ayaa tiri


 Dr Angelique Coetzee, oo ah dhakhtarka Koonfur Afrika oo markii ugu horreysay uga digay mas'uuliyiinta jiritaanka kala duwanaanshaha cusub ee COVID-19, ayaa ku tilmaamay calaamadaha Omicron inay yihiin "mid aad iyo aad u khafiif ah" labadaba marka la barbar dhigo noocyada Delta, oo ka duwan.  Waxay ku tilmaantay muruq xanuun, daal, cune xoqan iyo dhidid habeenkii inay yihiin calaamadaha Omicron ee caadiga ah.


 Laakiin Dr Mike Ryan, oo ah agaasimaha fulinta ee barnaamijka xaaladaha degdegga ah ee Ururka Caafimaadka Adduunka (WHO), ayaa rumeysan, "Shaki kuma jiro in tirada sii kordheysa iyo xoogga caabuqa ay dhalin doonto isbitaallo badan toddobaadyada soo socda."  Isaga oo ka hadlaya webinar Irish Aid ah oo uu martigeliyay Machadka Caalamiga ah iyo Arrimaha Yurub (IIEA), waxa uu yidhi: “Waxa aan hadda aad uga walaacsanahay maanta, waa xaqiiqda ah in ay jiraan dad aan la tallaalin oo waddan kasta ah, kuwaas oo ah kuwa ugu sarreeya.  halis.”


 Marka, miyaynu ka falcelinaynaa sida uu Dr Coetzee soo jeediyay, mise way ka badbaadsan tahay in hadda lagu sii adkeeyo xannibaadaha ilaa aan si fiican u fahanno kala duwanaanshiyaha?


 Diseembar 14, Discovery Health, maamulaha caymiska caafimaadka gaarka ah ee ugu weyn Koonfur Afrika, ayaa siidaayay  xog  eegaysa in ka badan 211,000 oo qof oo laga helay COVID-19 intii u dhaxaysay Noofembar 15 iyo Diseembar 7, 2021, ku dhawaad ​​78,000 oo ka mid ah ayaa loo maleeyay in ay leeyihiin kala duwanaanshaha Omicron.  .  Falanqaynta, oo lala sameeyay Golaha Cilmi-baarista Caafimaadka ee Koonfur Afrika (SAMRC), ayaa lagu xisaabiyay in laba qiyaasood oo tallaalka Pfizer-BioNTech ah ay bixiyeen 70 boqolkiiba ka-hortagga isbitaal-dhigista intii lagu jiray qalliinkii dhawaa ee kiisaska iyo 33 boqolkiiba kahortagga caabuqa.  Tani way ka hoosaysaa ilaalinta laga bixiyo kala duwanaanshaha Delta oo u taagan 93 boqolkiiba ka dhanka ah isbitaal dhigista iyo 80 boqolkiiba kahortagga caabuqa.  Natiijooyinkan adduunka dhabta ah waxay xaqiijinayaan wixii aan horayba uga naqaannay Omicron natiijooyinka shaybaarka - inay awoodaan inay ka baxsadaan qayb ka mid ah jawaabta difaaca ee ay kiciyaan tallaallada.


 Daraasadu waxay sidoo kale eegtey cusbitaalada la dhigey kooxdan, iyadoo lagu soo gebagebeeyey in halista isbitaal dhigista dadka waaweyn ee laga helay COVID-19 ay wali 29 boqolkiiba ka hooseyso marka loo eego mowjadihii ugu horeeyey ee dalka sanadkii hore.  Waxaa soo baxaya warar sheegaya in ay sii kordhayaan tirada carruurta uu ku dhacay cudurkan oo la dhigay isbitaalka Omicron ee dalka Koonfur Afrika, inkastoo saynis yahannada Koonfur Afrika ay sheegeen in aysan xaqiijin karin xiriirka ka dhexeeya Omicron iyo qaabilaada badan ee dhallaanka, taas oo ay sabab u tahay arrimo kale.


 Laakiin daraasad ay samaysay Imperial College London ayaa shaki gelinaysa rajada taxaddarka leh ee ay muujiyeen dhakhaatiirta Koonfur Afrika.  Waraaqda , oo aan wali dib loo eegin, ayaa eegtay 333,000 xaaladood, oo ay ku jiraan 122,062 ee Delta ah iyo 1,846 xaaladood oo la xaqiijiyey oo ah nooca Omicron, iyada oo loo marayo taxanaha hiddo-wadaha intii u dhaxaysay Noofembar 29 iyo Diseembar 11, mana helin wax caddayn ah oo muujinaya farqi u dhexeeya darnaanta  calaamadaha ama isbitaal dhigista marka la barbar dhigo Delta.  Si kastaba ha ahaatee, xogta waxaa ku jiray kaliya 24 isbitaal oo bukaannada looga shakisan yahay inay qabaan kala duwanaanshaha Omicron, iyadoo cilmi-baarayaashu ay qireen in "xogta isbitaalku ay aad u xaddidan tahay waqtigan".  Waxaa welwel leh, Omicron waxaa lala xiriiriyay 5.4 jeer khatarta sare ee cudurka marka la barbar dhigo Delta.  Daraasadu waxay ku sheegtay ilaalinta uu bixiyay caabuq hore ku dhawaad ​​19 boqolkiiba iyo jabka xoojinta inta u dhaxaysa 55 iyo 80 boqolkiiba.


 Khubarada ayaa ka walaacsan in xawaaraha uu kala duwanaanshiyahani gudbinayo iyo heerka uu ku labanlaabmayo tirada dadka ay wax u dhimi doonto hoos u dhac kasta oo ku yimaada darnaanta.  Boqortooyada Midowday, gaar ahaan, waxay aragtay kala duwanaanshiyaha oo faafay oo noqday mid awood badan muddo gaaban gudaheed, iyadoo London lagu arkay kobaca ugu weyn ee kiisaska tan iyo Janaayo 2021. Lama huraan, waxaa jiri doona dib u dhac ku yimaadda qaabilaadda cusbitaalka markaa labada ilaa saddexda toddobaad ee soo socda  muhiim u ahaato go'aaminta in xaddidaadyo dheeraad ah loo baahan yahay iyo in kale si loo xakameeyo fiditaanka.


 Mid ka mid ah waxyaalihii aysan daraasaduhu eegin laakiin welwelka ku haya dhakhaatiirta aniga oo kale ah ayaa ah waxa qalliinka caabuqa uu ka dhigan yahay COVID-dheer.  Waxay u taagan tahay inay sabab u tahay in tiro badan oo caabuqyo ah, dad badan ay ku dambayn doonaan COVID-dheer, oo leh astaamo socda oo ay ka mid yihiin daal aad u daran, neefta iyo garaaca wadnaha.  COVID-dheer kaliya saameyn xun kuma leh shaqsiyaadka iyo qoysaskooda laakiin sidoo kale wuxuu cadaadis saari karaa nidaamyada daryeelka caafimaadka iyo dhaqaalaha maadaama dadku ay ku qasban yihiin inay shaqada ka qaataan waqti dheer.


 Talada macquulka ah hadda waa inay taxaddaraan marka aan wax badan ka ogaanno fayraska, is tallaalno - sababtoo ah in kasta oo ay jirto hoos u dhac ku yimid ilaalinta Omicron, haddana waxay bixisaa heer wanaagsan oo ilaalin ah - oo xaddidaya dhaqdhaqaaqyada bulshada.  Uma badna inaan aragno heerarka isbitaallada iyo cudurrada muddada-dheer ee aan ku aragnay mowjadihii hore, sababtoo ah qaar badan oo naga mid ah ayaa la tallaalay, laakiin sida wanaagsan ee tallaaladu u yihiin, ma fiicna sidaas darteed wax kasta oo tallaabooyin dheeraad ah ayaa ku caawin doona.


 Warbixinta horumarka: Daraasada Swiss-ku waxay muujinaysaa muhiimada hawo-siinta fasalka caadiga ah


 Maaddaama kiisaska Omicron ay bilaabeen inay ku bataan adduunka oo dhan iyadoo warbixinnada laga helayo Koonfur Afrika ay sheegayaan in dadka da'da yar ay cudurka qaadeen, waa inaan sameynaa wax walba oo aan awoodno si aan u ilaalinno waxbarashada gudaha dugsiga.  Xiritaanka iskuulada intii lagu jiray mowjadihii ugu horeeyay ee masiibada ayaa si aad ah u waxyeelaysa carruurta, waxayna u badan tahay in saameyntu ay sii socoto sanadaha soo socda iyadoo caruurtu ay la halgamayaan sidii ay u heli lahaayeen waxbarashada seegtay.  Si la mid ah arrimahan oo dhan, carruurta aadka u danyarta ah ayaa si xun u saamaysay, kuwaas oo aan haysan kombuyuutar ama tablets, iyo sidoo kale kuwa waalidkood ay awoodi waayeen inay ka caawiyaan dugsiga guriga.  Dugsiyadu sidoo kale waa meelo muhiim ah oo laga soo qaado arrimaha ilaalinta iyo carruurta la ildaran xadgudubka ama dayaca waxay u badan tahay inay si aad ah u dhibaataysan yihiin haddii dugsiyadu mar kale xidhmaan.  Tani waa sababta ay muhiim u tahay in dugsiyadu furnaadaan laakiin sidoo kale waa muhiim in la ilaaliyo ammaankooda.


 Waxaa jira wax badan oo laga qaban karo dugsiyada si loo yareeyo khatarta faafitaanka COVID-19 ee carruurta iyo shaqaalaha.  Xirashada maaskaro ee qasabka ah iyo waqtiyada nasashada ee isdaba jooga ayaa ku caawin kara laakiin dawladuhu waa inay xaqiijiyaan hawo ku filan fasalka dhexdiisa ama rakibaan filtarrada hawada la ansixiyey.


 Daraasad Swiss ah  ayaa lagu ogaaday in fasallada hawo liidata ee dugsiga ay diiwaangeliyaan ilaa lix jeer in ka badan kiisaska COVID marka la barbar dhigo kuwa sida joogtada ah loo sii daayo.  Cilmi-baadhis ay samaysay Shaybaadhada Federaalka Swiss ee Sayniska iyo Tignoolajiyada Qalabka (EMPA) waxay eegtay xogta 150 fasal ee gobolka GraubΓΌnden ee Switzerland.  Fasal kastaa wuxuu lahaa korjooge CO2, kaas oo cabbira heerarka kaarboon laba ogsaydh ee hawada ku jira.  Haddii tani ay sareeyso waxay soo jeedinaysaa in qolku hawo liidato.  Waxay barbardhigtay heerarka CO2 ee fasallada iyo tirada carruurta iyo shaqaalaha laga helay cudurka.  Waxaa lagu soo gabagabeeyey in qolalka hawo-mareenka xun ay lix laab ka badan yihiin kuwa hawo-mareenka ah.  Cilmi-baadhayaashu waxay ku talinayaan in hawada laga saaro fasallada iyagoo furaya daaqadaha ama albaabbada dibadda si ka badan sidii caadiga ahayd - ugu habboon saddex jeer saacad kasta shan daqiiqo markiiba - xitaa marka heerkulku hooseeyo.


 Beddelka dabcan waa in la maalgeliyo filtarrada hawada, kuwaas oo sifeynaya walxaha hawada ka kooban ee fayrasku ku jiro.  Kuwani waa qaali laakiin waxay mudan yihiin in la maalgashado sababtoo ah waxay sidoo kale yareyn doonaan faafitaanka fayrasyada kale ee hawadu ku faafaan carruurta waxayna keeni doonaan maalmo yar oo fasax ah dugsiga.


 Xiritaan dugsiyeedka mar labaad waa inaysan noqon doorasho.  Taa beddelkeeda, waa in aan aqbalnaa in carruurtu qaadi karaan fayraskan, ay u gudbin karaan kuwa kale ama ay bukoon karaan laftooda, markaa dadka waaweyn ee mas'uulka ka ah maalgelinta iyo badbaadada dugsiyadu waa in ay amraan hawo ama filtarrada hawada ee fasallada.


 Akhbaar wanaagsan: Christmas-ka lama tirtirin laakiin waa inaad taxaddar muujisaa


 Waa usbuuca ka horreeya Christmas-ka, haddii aad u dabbaaldegto dhinacyada diinta iyo haddii kaleba, qoysas badan ayaa ka maqnaan doona shaqada iyo dugsiga oo waqti isla qaadan doona.  Kirismaska ​​hore wuxuu ku soo beegmay kororka kiisaska COVID iyo kordhinta xayiraadaha ku saabsan isku dhafka qoyska iyo safarka.  Markaa, qoysasku ma awoodin inay is arkaan wakhtigan muhiimka ah ee sanadka.


 Christmas Tani waxay ahayd inuu ka duwan yahay.  Waxaan haynaa tallaalo iyo xoojiyeyaal bixiya heer ka hortag ah isbitaal dhigista.  Dhammaanteen waxaan u hurnay allabaryo si aan u gaarno heerkan oo aan u aragno inaan u qalano qoys ammaan ah Christmas-ka.  Ka dib Omicron ayaa yimid oo walaaca xannibaadaha Kirismaska ​​ayaa la dejiyay.




 Dawladaha intooda badani way ka caga jiidayaan inay soo bandhigaan xannibaado adag Maalinta Kirismaska ​​​​maxaa yeelay kaliya kama dhigi doonto kuwa aan la jeclayn laakiin dadka la ildaran daalka xannibaadda uma badna inay u hoggaansamaan qawaaniinta, gaar ahaan Boqortooyada Midowday (UK) halkaas oo ay ka soo baxday in shirarka kirismaska ​​ee shaqada lagu qabto  xafiiska ra'iisul wasaaraha sanadkii hore.


 Markaa dawladuhu waa inay ku talaabaan xariiq wanaagsan oo u dhexeeya ilaalinta dadka iyo u oggolaanshaha heerka isku dhafka qoyska maalinta Kirismaska.  Tani waa halka ay ka soo galaan taxaddarrada ka hor inta aan la gaarin Christmas-ka.


 Taladaydu waa inaad indhahaaga ku hayso abaalmarinta: Maalinta Kirismaska ​​​​iyo inaad waqti la qaadato dadka ugu muhiimsan.  Haddii aad xaddiddo kulammada bulsheed ee dadka kale ilaa waqtigaas, waxay yarayn doontaa halista aad ku qaadi karto Omicron.  Haddii aad u baxayso meelaha dadku ku badan yahay ama dukaamada kirismaska, qaado tijaabada socodka lateral oo kaliya tag haddii ay xun tahay.  Haddii aad dadka kula kulanto gudaha gudaha, hubi in qolku hawo ku filan yahay.  Xiro maaskaro marka aad dibadda u baxayso iyo, ka sii badan, iska tallaal - waa habka ugu wanaagsan ee aad naftaada iyo dadka kale ee kugu xeeran u ilaalin karto.


 Sidan ayay aad ugu yartahay inaad isku aragto cudurka COVID oo aad gooni isu taagto marka ay tahay inaad waqti qiimo leh la qaadato kuwa aad jeceshahay Maalinta Kirismaska.


 Koontada gaarka ah: Weydiiso weyn oo shaqaalaha caafimaadka UK si ay u dardargeliyaan soo saarista xoojiyeyaasha


 Goor dambe oo fiidnimadii Diseembar 12, Raiisel wasaaraha Ingiriiska Boris Johnson wuxuu khudbad telefishan ah u jeediyay dadweynaha si ay u qaataan tallaallo xoojin ah marka ay u qalmaan isku dayo looga hortagayo dadka ka ilaalinta hirarka Omicron ee soo socda.


 Ciwaankiisa, waxa uu ku sheegay in uu higsanaayo in uu u soo bandhigo dhammaan dadka qaangaarka ah ee u qalma UK kor u qaadidooda dhamaadka Disembar, bil ka hor intii la qorsheeyay.  Ciidanka ayaa la geyn doonaa si ay uga caawiyaan soo fidinta tallaalka, ayuu raaciyay, isaga oo ku booriyay shaqaalaha NHS-ta iyo mutadawiciinta inay sidoo kale qaataan qaybtooda.


 Waxaan daawaday hadalka oo daan-daran.  Anigoo ah mid ka mid ah shaqaalaha NHS-ta ee qaliinkoodu uu ku dhex leeyahay xarunta tallaalka COVID, tani waxay ahayd tii ugu horreysay ee aan maqlo barnaamijka fidinta degdega ah.  Way fiicnaan lahayd in la helo digniin maadaama aanan wax fikrad ah ka lahayn sida aan u bixinayno adeeggan oo ay weheliso dhammaan daryeelka aasaasiga ah ee safka hore ee aan bixinno.



 Si kastaba ha ahaatee, subixii xigay waxaan helay iimaylo badan oo iga codsanaya in aan iska diiwaan geliyo si aan uga shaqeeyo xarumaha talaalka maalmahaas markii aanan GP-ga ka shaqaynayn qaliinka.  Dabcan, waxaan ogolaaday inaan sameeyo inta aan awoodo.  Ma jirin wax calaamad ah oo ciidanku leeyahay mid ka mid ah qorshayaashayada.  Dhab ahaantii, dhammaan sannadihii aan ka shaqaynayey NHS-ta, weligay ma arag wax calaamad ah oo ciidan ah markii ay dawladdu sheegtay in la diri doono si loo caawiyo adeegyada NHS.  Tani maaha dhaleecayn loo jeedinayo ciidanka, kaliya indho-indhayn ah in mar kasta oo ay xukuumaddu sheegto in la keenayo, waxay u muuqataa in loogu talagalay in degdeg loo gaarsiiyo dadweynaha halkii laga soo saari lahaa xal wax ku ool ah.


 Tan iyo markii lagu dhawaaqay, dowladdu waxay sheegtay in GP-yadu ay dib u dhigi karaan daryeelka joogtada ah ee loo qorsheeyay bukaannada si loo kala hormariyo tallaallada COVID.  Dhibaatada tan haysata ayaa ah in aan wali isku dayeyno in aan la jaanqaadno daryeelka caadiga ah ee aan ku dhaafnay mowjadihii ugu horreeyay ee cudurka faafa, mana rabno soo noqnoqoshada farriimaha hore ee bukaannada qaba calaamadaha walwalka ka fogeeyay dhakhtarkooda, taasoo keentay dib u dhac.  soo bandhigidda kansarka iyo cudurrada kale ee halista ah.


 Waxa aan aragnay inta uu socday cudurka faafa ayaa ah in mar kasta oo shaqo lagu wareejiyo NHS-ta oo ka soo horjeeda ururada gaarka ah, wax la qabto.  Waan ku dadaali doonaa, sida aan had iyo jeer samayno, laakiin waxaan ku talin lahaa in nala soo ogeysiiyo qorshaha nalooga baahan yahay inaan ka qayb galno ka hor inta aan dadweynaha loo sheegin.  Uma maleynayo in tani ay aad u badan tahay in la weydiiyo.


 Su'aasha akhriste: Haddii madaxda dunidu aanay raacayn xeerar u gaar ah, maxaa aniga ila gudboon?


 Labadii toddobaad ee u dambeeyay waxay dabayl siyaasadeed u ahayd kuwa ku sugan No 10 Downing Street, guriga rasmiga ah iyo xafiiska Ra'iisul Wasaaraha Britain.  Kaliya maahan in xisbiga talada haya ee Conservative Party uu lumiyay doorashadii ugu dambeysay, laakiin waxaa jiray waxyaalo isdaba joog ah oo ku saabsan isu imaatinka Kirismaska ​​​​sharciga ah ee Diseembar 2020, markaasoo London ay ku jirtay xayiraad adag oo COVID ah iyo isu imaatinka gudaha ee laba qoys ama in ka badan ayaa la mamnuucay.  Waxay ahayd daawasho aad u adag kuwii aanu wakhtigaa ka shaqaynaynay jiida hore ee dagaalka, balse aad uga adag kuwii eheladooda waayay ee aan awoodin inay arkaan maalmihii iyo saacadihii ugu dambeeyay.


 Maaddaama Omicron uu faafo oo khatarta xiritaan cusub ay soo food saartay, dad badan ayaa lumiyay kalsoonida dowladda hadda jirta inay sameyso waxa ay ka codsadaan dadweynaha Ingiriiska si qof walba loo ilaaliyo.  Waa meel halis ah in la galo, siyaasad ahaan iyo caafimaad ahaanba.


 Laakiin Xaqiiqda arrintu waxay tahay waxaan la kulmaa mowjad cusub oo ah infekshannada COVID, qofna ma rabo wax ka yar shaqaalaha daryeelka caafimaadka ee safka hore ee weli ka daalan mowjadihii hore.  Markaa si kasta oo aad dareento munaafaqnimada lagu eedaynayo siyaasiyiinta, ayada oo aad u danaynayso naftaada, kuwa aad jeceshahay iyo shaqaalaha safka hore, fadlan u hoggaansan shuruucda cusub ee lagu soo rogay si looga hortago fiditaanka fayraskan.


 XIGASHO: AL JAZEERA 


By Dr Amir Khan. 



Turjumid: Abdikadir M. Abdullahi 

Thursday, November 25, 2021

7 Daily Habits That Harm Your Brain 🧠.


7 Daily Habits That Harm Your  Brain 🧠. 




Your brain is the control center for all activities in your body. It regulates your breathing, heartbeat, and many more vital activities.

Yet, most people harm their brains every single day. And most of the time, they’re not even aware of it.

In this post, I’m not going to cover obviously brain-damaging activities like smoking or excessive drinking. Instead, we’ll debunk some of the more subtle habits that might be harming your brain in your daily life.

Doing *Nothing*

One of the most underrated ways you might be harming your brains is by not using it.

Think of your brain like a muscle: If you don’t use it, you’ll lose it.

Your brain is designed to think. Challenging thoughts, new skills, different languages, interesting conversations, reading, new experiences, or even puzzles and crosswords can help stimulate your brain and develop neuroplasticity, which refers to the brain’s ability to adapt.

Like any muscle, your brain needs to be used and flexed to stay in shape.

What to do:

Research proves that brain exercises have a positive effect on our cognitive abilities. So, what are you waiting for? Ask yourself what you could do this week to train your brain.

What about reading a new book on a topic you’re not familiar with? Or signing up for that French or Spanish class you always wanted to visit?

What’s one thing that sounds a little bit scary but still tempting? Find it out and make a plan to get started as soon as possible.

Our biggest enemies

Bad news: Your favorite companion is your worst enemy.

Good news: You can defeat him.

I’m talking about your screens. Your phone, laptop, tablet,… they’re all designed to make you stay glued to your screen. But what’s good for social media giants like Facebook is deadly for your brain health.

If your eyes start to hurt and feel dry while staring at your screens, you know you should stop and take a break. Yet, the problem is that we‘re mostly not even aware of these obvious signs.

Instead, we keep scrolling because the Instagram feed looks tempting or because we think we need to reply to one more email.

Yet, studies show a direct link between screentime and depression. And it’s no wonder because most of the content we consume online is negative and harms our wellbeing.

First, we face mental overstimulation.

Second, our eyes hurt.

Third, most media and negative news harm our emotions and negatively impact our thinking.

And if that’s still not enough reasons to curb down your screen time, studies also show that too much screen time impairs brain structure and function.

What to do:

You don’t have to avoid social media or technology altogether. It’s just about setting healthy boundaries and making sure you control your media consumption, not the other way around.

Most smartphones allow you to track your screen time to see how much time you spend using your device.

According to TechJury, the average American spends 5.4 hours per day on his phone.

Just imagine what you could do, create, or learn if you had an additional five hours each day.

For the next few days, analyze your screen usage and ask yourself how you could minimize it, so you have more time to invest in meaningful activities.

Please don’t remain seated

Even though seating feels like one of the most natural activities, it can have dangerous effects on our mental and physical health.

We often forget that we were built to stand upright and ignore that an inactive lifestyle comes at high costs, such as heart disease, obesity, depression, or dementia.

Yet, a study found that a sedentary lifestyle also has negative effects on our brains. For example, it negatively influences our memory.

There’s nothing wrong with taking some time off and chilling on your beloved couch. However, the problem is that millions of people across the globe are victims of a sedentary lifestyle.

We all know how uncomfortable a stiff neck, lower back pain, or tension in our shoulders can feel like. Yet, we often fail to avoid these painful experiences because sitting feels normal.

What to do:

Beating your sedentary lifestyle is mostly about incorporating daily activity into your life.

It’s not about exercising like crazy and running marathons but about getting up for a few minutes, taking short walks, and standing upright.

According to research, even high levels of physical activity and exercise can’t offset the harmful effects of sitting for extended periods. This might sound frustrating, but it’s actually good news because it means you can significantly shape your (brain) health through small, daily changes.

Sometimes, adding more daily activity to your life can be about tricking yourself. E.g., set a timer on your phone that reminds you to stand up and walk around every 30–50 minutes.

Or use small cups for water or coffee, so you have to get up more frequently to refill.

On top of those small daily changes, pick activities you genuinely enjoy and include them in your weekly schedule. Join a dancing class, sign up for the local yoga club, or whatever else you enjoy doing.

Life is sweeter when you eat less sugar

According to Fernando Gomes Pinilla, professor of neurosurgery at UCLA, what you eat affects how you think.

Research also proves that a high-sugar diet slows down our brains and hampers memory and learning.

Most of the time, sugar cravings are a natural reaction to stress. As soon as we’re overwhelmed, we feel the need for more energy, and the easiest way to get that instant push is through sugar.

And that’s exactly what most junk food delivers: Minimal nutrients, maximum amounts of sugar, and salt. That way, we’re quickly satisfied yet feel hungry again quite soon.

The problem is that malnutrition doesn’t only harm your waistline but also slows down brain development.

Even though our brains only make up 2% of our body weight, they use 20% of the resources. That’s why the food you consume has such a huge effect on your thinking and decision-making.

What to do:

Instead of cutting out sugary drinks and foods, try to replace them with alternatives that positively affect your (brain) health.

Berries, whole grains, nuts, and green leafy vegetables are just a few of those examples.

Opt for whole food meals that consist of nutritious veggies and high-quality protein sources whenever possible.

If you crave sweets with your cup of coffee, opt for a piece of dark chocolate without added sugar. I know it doesn’t taste the same as your favorite chocolate bar, but it satisfies your cravings and is good for your brain, so it’s worth trying.

Also, don’t cut back on healthy fats and omega-rich foods such as nuts and seeds. According to the UCLA study, adding omega-3 fatty acids can even help minimize the damage caused by high sugar consumption.

And last but not least, make sure to drink enough water.

If you’re dehydrated, your body won’t be able to perform at its best, and you’ll struggle to stay focused or memorize important things — even if you’re mostly eating healthy foods.

Your Facebook friends don’t count

According to the Harvard Study of Adult Development, good relationships keep us happy and healthy.

As humans, we’re wired for genuine social interactions. Yet, the problem is that we often try to substitute those genuine relationships through Facebook friends and likes on our Instagram photos. And even though those give us an instant adrenaline rush, they don’t give us a real sense of connection.

The same is true when you’re surrounded by hundreds of people you don’t genuinely feel connected to.

Loneliness isn’t about being alone. It’s about the quality of your relationships.

Research proves that a lack of high-quality social contacts can indeed lead to mental and physical health issues. Human interactions can make or break our brain health, and digital communication can’t replace the value of face-to-face interactions.

What to do:

The quality of your relationships and social interactions has a significant impact on your brain health and the overall quality of your life.

In day-to-day life, your to-do list might often seem more important than spending time with your loved ones, but in the long run, you’ll be better off choosing humans over computers.

A 2007 study by the University of Michigan found that even a ten-minute face-to-face conversation per day can improve memory and cognition. Oscar Ybarra, the lead author of the study, even states that socializing is as effective as more traditional kinds of mental exercise.

You don’t do enough of this

When was the last time you didn’t sleep well but felt great and performed at your best?

Let me guess: That’s never been the case.

We all know that a bad night’s sleep leads to a lack of focus, harms our attention span, and negatively influences our mood.

Even though sleep is a vital part of our lives, we often view it as a necessary evil. In our productivity-driven world, many people try to cut down on sleep to have more time to work. Yet, the consequences of sleep deprivation are fatal and can range from dementia,

In the worst case, lack of sleep can lead to loss of brain cells, early memory loss, or even Alzheimers. These effects may slow down your thinking, impair your memory, and hinder learning. Research even shows that sleep deprivation might shrink your brain.

When you sleep, your brain gets a chance to recover and process what you’ve learned and experienced throughout the day.

What to do:

How well and how much you sleep can have a great impact on your brain health and memory. Most people need seven to eight hours of sleep to feel and perform at their best.

However, it’s also important to take care of the quality of your sleep.

One way to get more high-quality sleep is by having regular sleeping hours and going to bed at the same time.

Ideally, you’d also have a little bedtime ritual that helps you calm down and relax at least an hour before going to bed.

Don’t let music damage your brain

Another underrated way you might be harming your brain every day is through loud noises, especially through your headphones.

30 minutes of loud music (or any other kind of noise) are enough to damage your hearing permanently. But what’s worse is that research proves hearing loss is linked to brain problems and cognitive decline.

If you’re living in a big city, you might be exposed to loud noises anyway. In that case, it’s even more important to take well care of your ears.

What to do:

I know it’s tempting to plug in your earphones and say goodbye to the real world. I’m using headphones for multiple hours per day, especially while working and exercising.

Yet, I make sure the volume is adjusted, so it doesn’t hurt me in the long run.

Whenever you use earphones for long periods, make sure to check the volume of your devices regularly.

Most of the time, we get used to the loud noise, so it doesn’t even feel loud anymore — that’s when it gets really dangerous because we end up harming our hearing without being aware of it.

Put your headphones off at least once per hour to check the noise and adjust the volume.

Doing those regular checks helps you realize that the volume was higher than necessary because our ears naturally adapt to the noise.

Another quick check you can do is remove your headphones and hold them out in front of you at an arm’s length. If you can still hear the music clearly, it’s a sign to turn it down.

Final thoughts

Instead of loading your mind with negative stimuli and becoming a victim of subtle brain-damaging activities, view each day as a fresh opportunity to restart and nourish your brain.

Most of these habits can have serious long-term effects, yet, the good news is that they’re all easy to avoid, and you can start right now.


Citation: Written by Sinem GΓΌnel.


Abdikadir M. Abdullahi 

Friday, November 19, 2021

Diabetic foot ulcer treatment and its avoidance.

 

Diabetic foot ulcer treatment and its avoidance.





Diabetic foot ulcer treatment and its avoidance 


Individuals with diabetes are inclined to foot issues that create because of delayed times of high glucose levels. Diabetic neuropathy and fringe vascular illness are the two principle foot issues that happen, and both can have genuine entanglements. 


Recognizing side effects and determination 


One of the primary indications of a foot ulcer is seepage from your foot that may stain your socks or break out in your shoe. Surprising enlarging, bothering, redness, and smells from one or the two feet are likewise normal early manifestations. 


The most noticeable indication of a genuine foot ulcer is dark tissue (called eschar) encompassing the ulcer. This structures due to a shortfall of solid blood stream to the space around the ulcer. 


Halfway or complete gangrene, which alludes to tissue passing because of contaminations, can show up around the ulcer. For this situation, smelly release, torment, and deadness can happen. 


Indications of foot ulcers are not generally self-evident. In some cases, you wont even show manifestations of ulcers until the ulcer has become tainted. 


Chat with your primary care physician if you start to see any skin staining, particularly tissue that has become dark, or feel any aggravation around a space that seems callused or bothered. 


Your primary care physician will probably distinguish the earnestness of your ulcer on a size of 0 to 5 utilizing the Wagner Ulcer Classification System: 


0: no open sores; may have recuperated injury 


1: shallow ulcer without infiltration to more profound layers 


2: more profound ulcer, arriving at ligament, bone, or joint case 


3: more profound tissues required, with ulcer, osteomyelitis, or tendonitis 


4: gangrene in a part of forefoot or impact point 


5: broad gangrenous inclusion of the whole foot 


Reasons for diabetic foot ulcers 


Ulcers in individuals with diabetes are most ordinarily brought about by: 


• helpless course 


• high glucose (hyperglycemia) 


• nerve harm 


• aggravated or injured feet 


Helpless blood dissemination is a type of vascular illness wherein blood doesnt stream to your feet productively. Helpless flow can likewise make it more hard for ulcers to mend. 


High glucose levels can slow the recuperating system of a contaminated foot ulcer, so glucose the board is basic. Individuals with type 2 diabetes and different sicknesses frequently make some harder memories fending off diseases from ulcers. 


Nerve harm is a drawn out impact and can prompt a deficiency of feeling in your feet. Harmed nerves can feel shivery and difficult. Nerve harm lessens affectability to foot agony and results in easy injuries that can cause ulcers. 


Ulcers can be recognized by waste from the impacted region and at times an observable irregularity that isnt consistently excruciating. 


Hazard factors for diabetic foot ulcers 


All individuals with diabetes are in danger for foot ulcers, which can have numerous causes. A few variables can build the danger of foot ulcers, including: 


• ineffectively fitted or low quality shoes 


• helpless cleanliness (not washing routinely or completely or not drying the feet well subsequent to washing) 


• ill-advised managing of toenails 


• liquor utilization 


• eye infection from diabetes 


• coronary illness 


• kidney infection 


• corpulence 


• tobacco use (represses blood course) 


• Diabetic foot ulcers are likewise generally normal in more seasoned men. 


Treating diabetic foot ulcers 


Stay off your feet to keep torment from ulcers. This is canceled stacking, and its accommodating for all types of diabetic foot ulcers. Tension from strolling can aggravate a disease and a ulcer extend. 


Your primary care physician might prescribe wearing specific things to secure your feet: 


• shoes intended for individuals with diabetes projects .


• foot supports 


• pressure wraps 


• shoe supplements to forestall corns and calluses 


Specialists can eliminate foot ulcers with a debridement, the evacuation of dead skin or unfamiliar items that might have caused the ulcer. 


A contamination is a genuine intricacy of a foot ulcer and requires prompt treatment. Not all contaminations are dealt with the same way. 


Tissue encompassing the ulcer might be shipped off a lab to figure out which anti-infection will help. If your primary care physician presumes a genuine disease, they might arrange a X-beam to search for indications of bone contamination. 


• Disease of a foot ulcer can be forestalled with foot showers .


• cleaning the skin around a ulcer .


• keeping the ulcer dry with incessant dressing changes .


• chemical medicines .


• dressings containing calcium alginates to repress bacterial development .


         ■ Meds 


Your primary care physician might endorse anti-microbials, antiplatelets, or anticlotting prescriptions to treat your ulcer if the contamination advances even after preventive or antipressure medicines. 


A considerable lot of these anti-toxins assault Staphylococcus aureus,bacteria known to cause bacterial sicknesses, or - haemolytic Streptococcus, which is ordinarily found in your digestion tracts. 


Consult with your PCP about other medical issue you have that may build your danger of contaminations by these unsafe microscopic organisms, including HIV and liver issues. 


    ■ Surgeries 


Your PCP might suggest that you look for careful assistance for your ulcers. A specialist can assist with lightening tension around your ulcer by shaving down the bone or eliminating foot anomalies like bunions or hammertoes. 


You will probably not need a medical procedure on your ulcer. Notwithstanding, if no other treatment choice can assist your ulcer with recuperating, medical procedure can keep your ulcer from turning out to be more awful or prompting removal. 


Top of Form 


As per a 2017 audit article in the New England Journal of Medicine, the greater part of diabetic foot ulcers become tainted. Roughly 20% of moderate to serious foot contaminations in individuals with diabetes lead to removal. Preventive consideration is vital. 


Intently deal with your blood glucose, as your odds of diabetes entanglements stay low when your glucose is steady. You can likewise assist with forestalling foot issues by: 


• washing your feet consistently.


• keeping toenails sufficiently managed, however not very short .


• keeping your feet dry and saturated. 


• changing your socks as often as possible.


seeing a podiatrist for corn and callus evacuation 


• wearing appropriate fitting shoes.


Foot ulcers can return after theyve been dealt with. Scar tissue can become tainted if the region is disturbed once more, so your primary care physician might suggest you wear shoes uniquely intended for individuals with diabetes to keep ulcers from returning.

Sunday, October 3, 2021

SANJABIISHU MAXAY DAAWO U TAHAY?

 SANJABIISHU MAXAY DAAWO U TAHAY?




Sanjabiilku wuxuu ugu horreeyaa geedo daaweedyada, waxaana lagu isticmaalaa wadamo aad u badan, waxaana warbixin caafimaadkeed laga dhaxlay hindida iyo shiineeska oo weligood u adeegsan jiray in ay ku daaweeyaan xanuunno aan la soo koobi karin.


Laakiin cilmiga cusub, cilmibaarisyo dhowr ah oo lagu sameeyay  ayaa lagu ogaadey Faaiiidooyinkeeda.


● Waxaa la ogaaday in sanjabiilka uu alle ku abuuray 115 walxo oo faa'ido u leh caafimaadka laakiin waxaa ugu muhiimsan wax loo yaqaano "Gingerol" 


oo ka faa'ido badan daawooyin kiimiko ah oo hadda jira loona adeegsado xanuuno kala duwan in lagu daaweeyo.


Maadada Gingerol waaa maado sun-saare iyo caabuqdile xoog leh, waana xanuun baab'iye isku jiro!!!.


● Cudurka ugu horreeyo oo sanjabiilka daawo u yahay ama ka hortag loogu adeegsado waa wadna xanuunka iyo wadna howlgabka, 


wuxuu sanjabiilka, tuunta iyo basashaba siyaadiyaan qulqulka dhiiga,


 waxayna la mid tahay daawada "Asprin-ka" ee la siiyo dadka wadnaha ka xanuunsan,

 

 waxay kaloo awood siiyaa murqaha wadnaha maadaama uu daciifay, waxayna u shaqeysaa sida daawo loo yaqaano "Digoxin" oo wadnaha murqahiisa ka shaqaysiiso,

 

 Waxay kaloo waasicisaa howlbowlayaasha dhiiga qaado, waxayna qabataa daawooyinks wadnaha ee howshaas loo qaato oo loo yaqaano "Vasodilators", sidaas awgeed sanjabiilku wuxuu kulansaday faa'idada daawooyinkii loo wada qaadan jiray howlgabka wadnaha.


● Sanjabiilku wuxuu kaloo alle ku abuuray awood lalabo dajin iyo matag ka hortag, waana sababta loogula taliyo in haweenka ay adeegsadaan ku kotaroolidda wallaca,


 maadaama daawooyinka badanaa lalabada iyo mataga loo qaato uurka ay saamayn ku yeelan karaan uurjiifka, 

 

waxaa hooayda lagula taliyaa in ay isticmaasho sanjabiilka, waxaa jiro kaniiniyaal laga sameeyay sanjabiilka oo laga helo wadamada qaar, laakiin waxaad badalkooda isticmaali kartaa in sanjabiilka nooca qoyan aad biyo la dhigto, kadibna biyahaas aad cabto markii lalabo ku qabataba, 

sanjabiilka ha ruugin wuxuu kugu kicin karaa gaaska.


● Waxaa kaloo sanjabiilka loo adeegsadaa calool xanuunka, calool majiirka iyo dheefshiid xumada, iyadoo loo cabo sidii cabitaan oo kale, wuxuuna ka hortagaa laguna daweeyaa calool fadhiga, 


Dadka ka sheegto dheefshiid xumada, waxaa lagula taliyaa in ay toonta iyo sanjabiilka badsadaan, 


● Sanjabiilku wuxuu sare u qaadaa difaaca jirka isagoo firfircooni galiyo unuygyada difaaca jirka ka qayb qaato khaas ahaan kuwa "lymphocytes-ka" loo yaqaano oo howshuudu ka mid tahay la dagaallanka feyrasyada, sidaas darteed hergabka iyo wixii la mid ah, sanjabiilku aad buu wax uga taraa.


● Cilmibaaris lagu sameeyay awoodda antibiotic ahaan ee sanjabiilka waxaa lagu ogaaday inuu ka awood badan yahay daawooyinka ay ka mid yihiin: Ampicillin, Tetracycline iyo Chloramphenicol-ka, waxay dhakhaatiirtu dhahaan, haddii aad qalliin galaysid ama markaa qalliinka ka soo baxdid oo aad ka cabsi qabtid in aad infekshan ka qaadid meesha lagaa qalay, marso saliidda sanjabiilka, waxay ka awood badan tahay qallajiyayaasha la liqo, tani waxaa la mid ah oo badalkeeda isticmaali kartaa saliida dhaga-yaraha, 


● Sanjabiilku wuxuu leeyahay awood uu kaga takhallusi karo jeermiska fangaska loo yaqaano oo badanaa keeno caabuqyada maqaarka, waxuu sanjabiilka koobka u qaaday 29 daawo oo la barbardhigay awooda jeermis dilidda fangaska.


● Sanjabiilka qoyan wuxuu bogsiiyaa nabraha caloosha ku samaysma oo gaaska uu keeno, waxaana baaritaan lagu ogaaday arrintaan sanadkii 1980-kii, waliba waxaa waagaas lagu taliyay in lagu badalo daawo loo qaadan jiray laabjeexa oo loo yaqaano "Prevacid"


● Sanjabiilku waa xanuun baab'iye sida dhegayaraha oo kale, wuxuuna ku fiican yahay xanuunada ay neerfaha keenaan.


● Sanjabiilku wuxuu kaloo siyaadiyaa awooda hormoonka insulin-ka waxaana lagula taliyaa dadka qabo sokorowga nooca 2-aad, in ay badsadaan sanjabiilka si shaqada hormoonka naaquska ah u siyaado.l


Sanjabiilku waa geed siyaabo kala duwan loo adeegsan karo, qaab cabitaan, qaab cayriin, qaab saliid, qaab shaah, qaab budo iyo qaabab kalaba, intaba waxaa la ogaaday in watarkiisu uusan isbadalin.


Fadlan nagu soo biir si aad uga mid noqoto dadka ugu horeeya ee ka faaiidaysta talooyin caafimaad aan soogalino pageka #follow #like dheh mahadsanid 


Akhriste waxan rajaynayaa in aad wax badan ka faaiidays hadaba ha hilmaamin in aad sii gaadhsiiso asxabtaada iyo bulshada kale si ay uga faaiidaystan #SHEER dheh mahadsanid 

faafi oo gaarsii asxaabtaada fadlan 


Somalidoc


SHARE SHARE SHARE



Abdikadir M. Abdullahi 

Wacyigelin ku saabsan Isnidhaamis (Scabies):

  Wacyigelin ku saabsan Isnidhaamis (Scabies): Isnidhaamisku (Scabies) waa mid kamid ah cudurrada faafa ee ku dhaca maqaarka kaas oo ay sa...