𝗠𝗲𝗮𝘀𝗹𝗲𝘀 (𝗷𝗮𝗱𝗲𝗲𝗰𝗼)

 𝗠𝗲𝗮𝘀𝗹𝗲𝘀 (𝗷𝗮𝗱𝗲𝗲𝗰𝗼)

Cudurkaan jadeecada ah waa mid si aad ah u fido oo dila caruurta gaar ahaan wuxuu 

naafeeya sambabada (lungs)

Cudurkan jadeecada waxa uu ugu daran yahay marka uu ku dhaco caruurta tabarta daran 

𝗪𝗮𝘅𝗮 𝘀𝗮𝗯𝗮𝗯𝗮

Cudurkani waxaa sababa noole virus ah oo lagu magacaabo (morbilla virus) 

𝗜𝗻𝗰𝘂𝗯𝗮𝘁𝗶𝗼𝗻 𝗣𝗲𝗿𝗶𝗼𝗱

Xilli huuriska cudurkan waa 10 ilaa 14 maalin 

𝗛𝗼𝘄 𝘁𝗼 𝗦𝗽𝗿𝗲𝗮𝗱

Cudurkani waxa uu ku fidaa marka caruurta qabta cudurkan ay ku qufacaan ama ay ku 

hindhisaan kuwa kale ee caafimaadka qaba ama jeermiska cudurkaan keena oo hawada 

la raaciyo. Sidoo kale jadeecadu waxa ay ku fidaa marka caruurta la isla wada seexiyo 

ama ay wax wada cunaan.

𝗖𝗹𝗶𝗻𝗶𝗰𝗮𝗹 𝗣𝗶𝗰𝘁𝘂𝗿𝗲

1) Cudurkaan waxa uu ku biloowdaa sida hargabka caadiga ah, cunuga waxaa lagu 

arkaa qandho iyo cabur.

2) Indhaha oo gaduuta

3) Qufac xoog leh oo lagu arko 3 beri kadib

4) Finan ka soo baxo wejiga 

5) Shuban ama fuuq bax mararka qaar ah.

6) Finanka marka hore waxa ay ka soo baxaan wejiga iyo luqunta kadibna waxay ka soo 

baxaan dhegaha gadaashooda ugu danbeyntiina waxay ku faafaan jirka intiisa kale.

7) Cudurkaan wuxuu badanaa ku dhacaa caruurta ay da’doodu u dhexeyso 8 bilood ilaa 

5 sano.

8) Cunuga qabo cudurkan waxaa lagu arkaa xumad kor u kaceysa ayadoo maalinta ugu 

horeysa ay gaarto 37.5Co ilaa 38Co maalinta labaad qandhada waxay gaartaa 38.5Co 

ilaa 39Co qandhada si tartiib tartiib ah ayey hoos ugu dhacdaa maalinta sedexaad ee 

jirada 

𝗧𝗿𝗲𝗮𝘁𝗺𝗲𝗻𝘁

Waa inaad si deg deg ah u geysaa isbitaalka si uu helo nasasho iyo daawo

1) Daaweynta waxaa ka mid ah in la siiyo cabitaan fara badan iyo cunno jilicsan 

2) Hadii aad canuga ku aragto calaamadaha dhego xanuunka sii antibiotic 

3) Hadii aad ku aragto calaamadaha Oofwareenka ama maskax garaadka (pneumonia or meningitis) ama xanuuno daran ee caloosha ah raadi gargaar dhaqtarnimo oo wanaagsan.

𝗣𝗿𝗲𝘃𝗲𝗻𝘁𝗶𝗼𝗻

1) Ka hortaga ugu wanaagsan ee cudurkan waa in la tallaalaa caruurta oo dhan.

2) Cudurkan haddii hal canug lagu arko waa in la tallaalaa caruurta oo dhan.

3) Canuga qaba cudurkan jadeecada waa in laga fogeeyaa caruurta oo dhan..

Share dheh oo lasi wadaag asxbtada kale

Xubno xanuunk.

 #Xubno_xanuunku

(Arthritis) wuxuu dhacaa marka laabatooyinka jidhkaagu ay bararaan ama carjawda laabatooyinku ay baaba’an.

Carjawdu waa wax sida barkin oo kale ah ee ku jira laabatooyinka ee ka ilaaliya cadaadiska dhaq-dhaqaaqana ka dhiga mid fudud. Marka ay xajiyadu ruugagga qaarkood ka baaba’aan, lafahaaga ayaa is xoqaya oo kuu keenaya xanuun, barar, iyo tig-tignaan.

Xubno xanuunka badankiisu waa mid bararka ruugagga (osteoarthritis). Tan waxay ka timaaddaa laabatooyinka oo dhammaada marka waqti dheer la isticmaalo. Tani waxay badanaa ka dhacdaa jilbaha, sinaha iyo gacmaha.

Laabatooyinku waxay billaabaan iney xanuunaan ayna dhumuc weynaadaan. Mararka qaarkood nudaha ku hareereysan laabatooyinka ayaa kala jiidma oo xanuun badan keena.

Waxaa jira noocyo kale oo xubno xanuun ah oo ku dhaca da’da yar. Kuwaan waxay badanaa u baahan yihiin baaritaanno iyo daaweyno gaar ah.

Arrimaha Halista u leh

• Gaboobid

• Dhaawac laabatooyinka gaara

• Isticmaal xad dhaaf ah ee laabatooyinka

Calaamadaha lagu garto:

• Laabatooyin xanuun

• Laabatooyinka oo aan xasillooneyn ama waxaad dareemeysaa inayna ku taageeri doonin

• Laabatooyinka oo ballaarta ama barara

• Tig-tignaan, badanaa subixii dhacda

• Isticmaalka laabatooyinkaoo xaddidan

• Diirranaan laabatooyinka dhinacyadooda ah

• Guduudnaanta maqaarka ruugagga ku hareereysan

Baaritaannada

Takhtarkaagu wuxuu kaala hadli doonaa caafimaadkaaga wuxuuna eegi doonaa laabatooyinkaaga. Takhtarkaagu waxaa laga yaabaa inuu kugu amro baaritaan dhiig, raajo ama dheecaan yar ka qaado meelaha ku hareereysan laabatada ku xanuuneysa.

Daaweynta

Daaweynada riixu waxay ku xiran yihiin:

• Sababta

• Laabatadee ku xanuunaysa

• Inta uu xanuunku le egyahay

• Sida xubno xanuunku uu u saameynayo hawlo maalmeedkaaga

• Da’daada

• Shaqadaada ama hawshaada Iyadoo qayb ka ah daaweyntaada, ayaa laga yaabaa in aad u baahato in:

• Aad jir dhis sameyso si aad u hagaajiso dhaq-dhaqaaqa iyo awooda laabatooyinka.

• Aad isticmaasho daaweyno kulul ama qabow si aad u koontaroosho xanuunka iyo bararka.

• Aad ka fogaato meelaha ama dhaq-dhaqaaqa cadaadis dheeraad ah saaraya laabatada ku xanuunaysa.

• Aad ka fogaato hal u fadhinta waqti aad u dheer.

• Ku samee biraha la qabsado meesha lagu maydho, tubbada qubeyska iyo musqusha agteeda.

Haddii isbeddelladaan aysan ku caawin, takhtarkaagu wuxuu kuu soo jeedin karaa daawo aad ku koontaroosho xanuunka iyo bararka. Mararka qaarkood qalliin ayaa loo baahdaa.

Isla markiiba la xiriir dhkahtar haddii:

• Aad isku aragto laabatooyin xanuun oo aadan filanayn oo daran.

• Uu ruuggu aad kuu bararo.

• Ay si lama filaan ah kuugu adkaato dhaqaajinta laabatooyinku.

• Maqaarkaaga ku hareereysan laabatooyinku uu guduudan yahay ama kulul yahay marka la taabto.

Kamid noqo Asxaapta ku xiran Bogaan adigo like-ta Saaranayo lana wadaag Asxaabtada oo share u dheh. 

Mahadsanidiin 

𝗖𝗮𝗮𝗱𝗼 𝗪𝗮𝗿𝗲𝗲𝗿𝗸𝗮.

 𝗖𝗮𝗮𝗱𝗼 𝗪𝗮𝗿𝗲𝗲𝗿𝗸𝗮

Waa sababta wareega dhiiga caadada ay usoo daahdo ama ay u soo dhaqsato ama gabi ahaan loo waayaa Waa qasab in aad ka welwesho sababta uu kaaga soo daaho dhiiga caadada?

In aad weydo gabi ahaan caadada ama ay kaasoo daahdo sababo badan ayaa keeni kara marka laga yimaado in aad uur leedahay waqtiga uurka waa wax dabiici in ay kaa maqnaato caadada.

Wax yaabaha ugu caansan ee sababa caado wareerka waxey ka yimaadaan isku dheeli tirnaanta ku timaada dheecaanada taranka labo jeer ayey caadi tahay in waqtiga caadada ay ka wareerto sida waqtiga qaangaarka oo ay caadadu ku cusubtahay Iyo waqtiga ay hooyadu dhalmo dayso oo da,deedu ay ka weyntahy 40 sano

Wareega saxda ah ee cadada waa in ay 28dii bariba ay ku timaadaa halmar waxaa sidoo kale caadi ah inta u dhaxeysa ilaa iyo 21 bari ilaa iyo 35 bari inta udhaxeysa in ay kutimaado

Hadii ay 35 bari ka badan ay kaa maqnaato ama 20 bari ka yar ay ku timaado waxaa macquul ah in uu xanuun jiro

Wax yabaha sababi karo caado wareerka

1 Walbahaarka (stress)

2 Miisaanka jirka oo aad u hooseeya

3 Miisaanka aadka ubadan

4 Jirka oo dhiicanada kubata

5 Daawooyinka uurka ka hortaga

6 Xanuunka Sokorowga ama macaanka

7 In ay kugu so dagdagto xiliga caadadu ay go ilaheyd

8 In ay dhibaato kajirto qanjirka (tyroid)

Dumarka qatarta ku jiro in oo ku dhaco caado wareerk 

1 Dumarka cayilka xad dhaafka ah qabo 

2 Dumarka walwalka badan

3 Dumarka qabo cudurada ku dhaco qanjirada

4 Dumarka aan qaadan cuno isku dheeli tiran 

5 Dumarka isticmaalo sigaarka 

Sidee loga hortagaa caado wareerka 

1 Qaado cunooyin isku dheeli tiran 

2 Qaado cunooyin aan baruurta ku badneen 

3 Qaado waqti fiican oo nasiino ah 

4 Iska yareey walwalka iyo walaaca 

5 Yarey ciyaaraha iyo jimicsiga xad dhaafka ah 

Hadii aad calaamadahaan la kulanto fadlan booqo dhaqtarka

1 Dhiig farabadan

2 Qandho iyo xanuun aad udaran

3 Dhiig socda 7 bari wax kabadan

4 50 sano adigoo kaweyn hadii uu dhiig uu dhiig kaa yimaado

𝗦𝗵𝗮𝗿𝗲 𝗱𝗵𝗲𝗵 𝗼𝗼 𝗹𝗮𝘀𝗶 𝘄𝗮𝗱𝗮𝗮𝗴 𝗮𝘀𝘅𝗯𝘁𝗱𝗮 𝗸𝗮𝗹𝗲

Abdikadir M. Abdullahi